Οι περισσότερες εταιρείες παραγωγής και εμπορίου ιατροτεχνολογικών ειδών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι εξοικειωμένες με τις συμβάσεις παρακαταθήκης. Τα δημόσια νοσοκομεία προβαίνουν για την κάλυψη επιτακτικών και έκτακτων αναγκών στην προμήθεια ιατροτεχνολογικών ειδών με τη διαδικασία της δημοσίευσης στο διαδίκτυο έρευνας αγοράς και τη συλλογή προσφορών, με κριτήριο για την ανάδειξη του προμηθευτή την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.
Συγκεκριμένα, η εταιρεία που μειοδοτεί στις εν λόγω προσκλήσεις – έρευνες αγοράς έχει την υποχρέωση να παραδώσει ως παρακαταθήκη για την κάλυψη των κατεπειγουσών αναγκών των ασθενών στο νοσοκομείο τα προϊόντα για τα οποία αυτή μειοδότησε. Η συμφωνία, όπως συμβαίνει σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, είναι ότι σε περίπτωση που απαιτηθεί η χρήση κάποιου από τα προϊόντα που έχουν παραδοθεί στο νοσοκομείο ως παρακαταθήκη, το νοσοκομείο εκδίδει άμεσα δελτίο παραγγελίας του απαιτούμενου προϊόντος προκειμένου η εταιρεία να το τιμολογήσει, να εισπράξει το συμφωνηθέν τίμημα και να αντικατασταθεί άμεσα το υλικό στην παρακαταθήκη.
Η δικηγορική εταιρία Στέφανος Οικονόμου, υποστηρίζοντας νομικά εταιρίες ιατροτεχνολογικών προϊόντων έχει διαπιστώσει ότι πολλές φορές οι συμφωνίες αυτές δεν εξελίσσονται ομαλά και οι διοικήσεις των νοσοκομείων αρνούνται να καταβάλλουν το τίμημα για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα που χρησιμοποίησαν.
Η νομική αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων είναι μερικές φορές περίπλοκη όπως έχουν διαπιστώσει οι δικηγόροι μας.
Οι εν λόγω έρευνες αγοράς που διεξάγουν τα νοσοκομεία δεν συνιστούν προκηρύξεις διαγωνισμών ούτε και η σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ της εταιρείας και του νοσοκομείου εμπίπτει στην έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 στοιχ. 1 περ. 5 του Ν. 4412/2016, σύμφωνα με το οποίο ως «δημόσιες συμβάσεις» και ως «συμβάσεις έργων, υπηρεσιών και προμηθειών» νοούνται οι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας οι οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων και μιας ή ενός ή περισσοτέρων αναθετουσών αρχών/αναθετόντων φορέων, και έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την προμήθεια αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών. Αντιθέτως, πρόκειται για μία άτυπη, προφορική σύμβαση παρακαταθήκης που έχει επικρατήσει στην ελληνική πρακτική αφενός λόγω της ιδιαιτερότητας της φύσης τους και του κατεπείγοντος των εν λόγω περιστατικών.
Το δικηγορικό γραφείο μας αντιμετώπισε περιπτώσεις σύμβασης παρακαταθήκης, όπου το νοσοκομείο χρησιμοποίησε τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα που του είχαν παραδοθεί αλλά δεν προέβη στη σχετική παραγγελία προς την εταιρεία προκειμένου να τιμολογηθούν και να αντικατασταθούν άμεσα τα υλικά στην παρακαταθήκη. Το γεγονός αυτό διαπίστωσε υπάλληλος της εταιρείας κατά τον έλεγχο απογραφής των υλικών της παρακαταθήκης που έκανε.
Ο νομικός χειρισμός της συγκεκριμένης περίπτωσης απαιτεί μεγάλη προσοχή δεδομένου ότι η νομολογία είναι ιδιαίτερα πενιχρή και μερικές φορές αντικρουόμενη, ενώ υπάρχουν πολλά νομικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν.
Καταρχάς, κατά την άποψή μας θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι πρόκειται για μία διαφορά ιδιωτικού δικαίου της οποίας αρμόδια να επιληφθούν είναι τα πολιτικά δικαστήρια. Όπως προείπαμε, οι συγκεκριμένες έρευνες αγοράς που διεξάγουν τα νοσοκομεία δεν συνιστούν προκηρύξεις διαγωνισμών ούτε η σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ του νοσοκομείου και της εταιρείας είναι δημόσια. Για να χαρακτηριστεί μία σύμβαση δημόσια θα πρέπει – μεταξύ άλλων – αυτή να συνάπτεται γραπτώς και να προκύπτει από επαχθή αιτία. Οι προϋποθέσεις όμως αυτές δεν πληρούνται στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Ένα άλλο νομικό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η νομική βάση της αγωγής. Είναι σαφές ότι με την παράδοση των προϊόντων στο νοσοκομείο δεν συνάπτεται σύμβαση πώλησης κατ’ άρθρο 513 ΑΚ, δεδομένου ότι ούτε η κυριότητα των υλικών μεταβιβάζεται ούτε το νοσοκομείο καταβάλλει το τίμημά τους. Συνάπτεται σύμβαση παρακαταθήκης στην οποία σύμφωνα με το άρθρο 822 ΑΚ ο θεματοφύλακας παραλαμβάνει από άλλον κινητό πράγμα για να το φυλάει με την υποχρέωση να το αποδώσει όταν του ζητηθεί. Επίσης αν ο παρακαταθέτης απαιτήσει το πράγμα, τότε ο θεματοφύλακας οφείλει να το αποδώσει και αν ακόμη δεν έχει περάσει η προθεσμία που ορίστηκε για τη φύλαξή του, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 827 ΑΚ.
Με βάση τα παραπάνω, κατά την άποψή των δικηγόρων μας το νοσοκομείο που χρησιμοποιεί το υλικό και δεν προβαίνει στη σχετική παραγγελία προς την εταιρεία, προκειμένου να τιμολογηθεί και να αντικατασταθεί άμεσα το υλικό στην παρακαταθήκη και να συναφθεί σύμβαση αγοράς, βρίσκεται σε υπαίτια αδυναμία παροχής σύμφωνα με το άρθρο 335 ΑΚ. Όπως εκεί ορίζεται, αν κατά την εκπλήρωσή της η παροχή είναι ολικά ή μερικά αδύνατη για λόγους που είτε είναι γενικοί είτε αφορούν τον οφειλέτη, αυτός έχει υποχρέωση να ανορθώσει τη ζημία του δανειστή που επέρχεται από την αδυναμία. Εν προκειμένω η παροχή του νοσοκομείου που καθίσταται αδύνατη είναι η εκ του νόμου υποχρέωση που έχει το νοσοκομείο ως θεματοφύλακας να αποδώσει το πράγμα όταν το απαιτήσει ο παρακαταθέτης, δηλαδή η εταιρεία που παρέδωσε τα προϊόντα της.
Δύναται λοιπόν η εταιρεία να προσφύγει στα πολιτικά δικαστήρια ζητώντας είτε την απόδοση των υλικών που παρέδωσε στο νοσοκομείο ως παρακαταθήκη είτε αποζημίωση εξαιτίας της υπαίτιας αδυναμίας του νοσοκομείου να αποδώσει αυτούσια τα προϊόντα. Η αποζημίωση αυτή θα αντιστοιχεί στην αξία των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν.
Η δικηγορική μας εταιρία Στέφανος Οικονόμου και Συνεργάτες με την τεράστια εμπειρία της σε θέματα εμπορικού και αστικού δικαίου καλύπτει όλες τις νομικές ανάγκες ιατροτεχνολογικών εταιρειών είτε σε συμβουλευτικό επίπεδο είτε ενώπιον των Δικαστηρίων και Αρχών.